Relacja z zwiedzania w Gazecie Wyborczej zamieszczonej na stronie internetowej w dniu 8.12.2013 roku pod tytułem:
Sprawdzili, jakie tajemnice kryją się pod rondem Kujawskim
Po raz pierwszy od zasypania w 2011 roku wejść do przejścia pod rondem Kujawskim podziemia zostały otwarte. Zwiedzała je grupa zorganizowana przez Stowarzyszenie Miłośników Zabytków "Bunkier".
W tej chwili o tym, że pod rondem są korytarze na powierzchni, przypomina tylko luk wentylacyjny na środku ronda. W 2011 roku uporządkowano bowiem teren, zasypując siedem z ośmiu wejść. Jedno pozostawiono, jako wejście serwisowe. Właśnie dzięki niemu grupa mogła w sobotę dostać się pod Rondo. Aby się pod nie dostać, trzeba było odspawać drzwi, które były dla bezpieczeństwa bardzo porządnie zamknięte.
Członkowie i sympatycy Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "Bunkier" jako pierwsi namówili Zarząd Dróg Miejskich do wejścia pod ziemię. W sobotę zorganizowali wycieczkę, podczas której uczestnicy nie tylko zobaczyli, co kryje się we wnętrzach tajemniczego ronda, ale i poznali jego historię.
Pozostałość po wielkich planach
Budowę Ronda i podziemnych przejść zaplanowano pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. W 1980 roku wykonano projekt w uzgodnieniu w Wojewódzkim Inspektorem Obrony Cywilnej, ponieważ pierwotnie podziemie miało spełniać warunki schronu. Nigdy jednak do tego nie doszło.
Nigdy nie doszło także do budowy linii tramwajowej, z powodu której powstały przejścia podziemne pod rondem Kujawskim. Pierwotnie skrzyżowanie miało być bowiem dużym węzłem przesiadkowym dla linii tramwajowych i autobusowych. Przejścia miały być jednym z elementów planu budowy linii tramwajowej łączącej Kapuściska z Błoniem. Tramwaj miał kursować ulicami Wojska Polskiego, Solskiego, Piękną i Szubińską. Dodatkowo zaprojektowano na rondzie pętlę tramwajową. Planowano również wybudować linię tramwajową w ciągu poszerzonej ulicy Kujawskiej do centrum. Na planach się skończyło. Linia tramwajowa nie powstała, a przejścia podziemne zamknięto na początku lat 90.
Zamknięte przejścia pojawiały się później co jakiś czas w przeróżnych planach, jeden z nich zakładał ich wykorzystanie np. na pasaż handlowy, ale do realizacji pomysłów nigdy nie doszło. W końcu w 2011 roku zostały zasypane.
Bunkier wchodzi pod ziemię
Otwarto je dopiero w sobotę, specjalnie dla wycieczki zorganizowanej przez "Bunkier". Pod ziemią na uczestników czekała jeszcze jedna gratka - znaleziony w archiwach Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji plan z 1980 roku o nazwie "Projekt Przystosowania Przejścia Podziemnego do Warunków Schronowych" - Plan wykonano w uzgodnieniu w Wojewódzkim Inspektorem Obrony Cywilnej. Uzgodnienie potwierdzono wpisem na zachowanym planie pod datą 29.08.1980 rok - opowiadał członek "Bunkra" Przemysław Kamiński. - Przejście podziemne jest wykonane w kształcie litery "H". Wykonanie komory schronowej planowano w centralnym korytarzu, a więc w części D, poprzez wybudowanie ścian poprzecznych z drzwiami gazoszczelnymi - tłumaczył z planem w ręku Kamiński. - Wewnątrz miały znajdować się toalety damskie i męskie, umywalnie, pokój obsługi, rodzielnia elektryczna, komora filtro-wentylacyjna. Do wnętrza miały prowadzić dwa wejścia poprzez podwójne śluzy powietrzne zabezpieczone gazoszczelnymi drzwiami. Schron był projektowany dla 580 osób na kilka tygodni przetrwania - przedstawiał nigdy nie zrealizowane plany przewodnik.
Kolejne wycieczki prawdopodobne
Sobotnie wejście pod rondo było pierwszą tego typu wycieczką, ale być może niejedyną. - Trudno mówić o atrakcji turystycznej, bo jest to raczej zapomniana ciekawostka, którą chcieliśmy obejrzeć. Ale jeśli będzie zainteresowanie zwiedzaniem obiektu, nie wykluczamy, że wspólnie z Zarządem Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej będziemy raz na jakiś czas organizować zwiedzanie nietypowej budowli - informuje Jarosław Butkiewicz, prezes Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "Bunkier".
Wycieczki nie są jednak łatwą sprawą, bo w podziemiach nie ma oświetlenia. W sobotę oświetlano je świeczkami.
Cały tekst: http://bydgoszcz.gazeta.pl/bydgoszcz/1, ... z2msoEcGLx
Jako uzupełnienie dodam, że plany powstania ronda to 1978 rok. Prace trwały prawdopodobnie do 1986 roku.
Zdjęcia z wycieczki
Widok głównego korytarza w kierunku wschodnim.
Widok głównego korytarza w kierunku zachodnim.
Plan schronu
Plan podziemi w kształcie litery "H". Widać planowany tory w kierunku zachodnim i wschodnim. Dodatkowo widać noty tramawjowe w kierunku centrum ul. Kujawską.
Usytuowanie pomieszczeń schronowych w środkowej części przejścia podziemnego.
Plan schronu z 1980 roku. Nigdy nie wykonany
Zachodni korytarz.
Korytarz główny
Korytarz północno-wschodni
Miś w korytarzu centralnym. Widok w kierunku wschodnim
Korytarz w kierunku północno-zachodnim. Po lewej widać zamurowane wejście na przystanek tramwajowy.
Pamiątkowy kadr
Resztki instalacji zwisającej z sufitu
Korytarz pólnocno-zachodni. Po lewej zamurowane kolejne wyjście na przystanek tramwajowy
Światło, widzę światło
Wejście techniczne
Wejście do wnętrza ronda
Ta liczba ilości osób dla których miał być ten schron jest trochę mała 
Chyba że to miał być schron dla "elyty" 
