Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Bardzo możliwe, że jedyny w powiecie tucholskim kamienny krąg odkryty dwa lata temu nad Zalewem Koronowskim w okolicach Pruszcza nie jest autentycznym obiektem z początku naszej ery, lecz z przełomu XIX i XX wieku – przyznaje profesor Tadeusz Grabarczyk z Uniwersytetu Łódzkiego. – Powstanie kręgu mogło być związane z działalnością na tym terenie ówczesnego starosty tucholskiego. Ten mógł sobie po prostu zafundować taki krąg – dodaje naukowiec.
Na charakterystycznie ułożone (tak jak w przypadku powszechnie znanych kamiennych kręgów) wielkie głazy dwa lata temu uwagę zwrócił Józef Łasicki z Gostycyna. Zgłosił to historykowi Markowi Sassowi, który postanowił nawiązać kontakt z Elżbietą Dygasiewicz z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Ta odwiedziła tajemnicze miejsce 7 listopada 2005 roku. Po wstępnych oględzinach obiecała zorganizowanie badań archeologicznych, by zweryfikować odkrycie. Kilka miesięcy później (luty 2006) Marek Sass i Marek Świtała dokonali wstępnych pomiarów kręgu (opublikowali je wraz z rysunkiem schematycznym w II części „Dziejów Gostycyna”).
Zakładano wtedy, że może to być niebywałe odkrycie. Oznaczałoby to, że mamy w naszym powiecie autentyczny krąg kamienny z początku naszej ery.

Dla sprawdzenia tej tezy postanowiono jednak przeprowadzić fachowe badania. Te nastąpiły w ubiegłym tygodniu. Zajął się nimi specjalista w tej dziedzinie, prof. Tadeusz Grabarczyk z Uniwersytetu Łódzkiego (Grabarczyk to kierownik Zakładu Archeologii Pomorza, szef misji archeologicznej przy kręgach w Odrach).

W ostatni czwartek wspólnie z Markiem Sassem i Markiem Świtałą udaliśmy się nad zalew, by zapoznać się z wynikami przeprowadzanych od poniedziałku prac. A te były zaskakujące. Okazuje się bowiem, że tamtejszy krąg może być obiektem stworzonym stosunkowo niedawno na podobieństwo tych autentycznych.

– Obiekt pochodzi najprawdopodobniej z przełomu XIX i XX wieku – takimi słowami przywitał nas prof. Grabarczyk. Ta informacja wyjaśnia wiele, gdyż autentyczne obiekty powstawały w pierwszych wiekach naszej ery. Profesor zapewnił jednocześnie, że tematu Pruszcza nie zostawia i sprawdzi dokładnie pochodzenie kręgu. Zdecydował się przeprowadzić szczegółowe badania archeologiczne latem przyszłego roku.

– Znaleźliśmy kamienny krąg, który z definicji jest kołem otoczonym dużymi głazami, jednak najprawdopodobniej nie pochodzi z okresu, w którym takowe na Pomorzu powstawały, czyli od I do III wieku naszej ery. Opcja robocza, ustalona z fachowcami, to właśnie wspomniany przeze mnie okres przełomu XIX i XX wieku. Powstanie kręgu mogło być związane z działalnością na tym terenie ówczesnego starosty tucholskiego. Ten mógł sobie po prostu zafundować taki krąg, bazując na publikacjach w literaturze niemieckiej, w której ukazywały się informacje m.in o kręgach w Odrach – wyjaśnia Tygodnikowi Tadeusz Grabarczyk. Jak mówi, ułożone głazy mogłyby być pamiątką lub nawet zegarem słonecznym.

Głównym elementem, który wskazuje na to, że kręgi raczej nie pochodzą z początku ery, jest konstrukcja obiektu. Po pierwsze, głazy w tych starszych obiektach zawsze były łączone wieńcem drobnych kamieni. W przypadku Pruszcza tego brakuje. Archeolog zwrócił także uwagę na pokrycie porostami, które nie pochodzą z tak odległych okresów. To nie wszystko.

Jeśli mamy do czynienia z kręgami z początku ery, to jest ich w okolicy więcej. Nigdy nie ma takiej sytuacji, że występuje tylko jeden krąg, a tu tak jest. Jednak nie zapomnimy o kręgach w Pruszczu. Latem przyszłego roku na pewno wykonamy badania. Wówczas dowiemy się, czy nasza hipoteza okaże się prawidłowa. Zawsze pozostaje możliwość, że obiekt pochodzi jednak z innego okresu – kończy jeszcze raz prof. Grabarczyk.
–--------------------------
Przeznaczenie kamiennym kręgów. Wyjaśnia prof. Tadeusz Grabarczyk.

„Podstawowa, a wręcz jedyna hipoteza mówi o tym, że związane były z poszczególnymi rodami. Podejrzewa się, że kręgi były miejscami spotkań rodzinnych. Na nich mogły zapadać wszystkie najważniejsze decyzje dla danego plemienia. Znajdowane przy obiektach przedmioty mogą wskazywać, że odbywały się przy nich praktyki kultowe. Jednak nie mamy w tym przypadku wystarczającej wiedzy. Nie służyły na pewno do pochówku zmarłych”.

Witajcie,
Po kolejnym lecie,okresie urlopowym,i częstej bytności nad zalewem,chciałbym zwrócić uwagę na to,co postępuje nieustannie...
Kiedy ,za dzieciaka,harcerza,przemierzaliśmy zalew,od Pieczysk,aż po górną Zamrzenicę,co kawałek,można było,co kilkaset metrów przycumować,spędzić popołudnie,noc,a przy tym zażyć kąpieli... Dziś,nasz zalew zmienił się diametralnie... Zarasta,na potęgę...

Może kogoś zainteresuje co kryje się na dnie Zalewu:
http://www.youtube.com/watch?v=dkMAIIcNT90

Najpiękniejsze czasy to te, gdy trzeba było machać „korblą” żeby się dostać na drugi brzeg.
Gdy konieczna była przeprawa po godzinach, to „za drobną opłatą” załoga zostawiała „kluczyk” (korbę) w umówionym miejscu.
„Gmoch” chyba już na emeryturze?