Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

W temacie garnizonu bydgoskiego warte jest odnotowanie istnienia takiej jednostki. Batalion powstał z połączenia dywizjonu samochodowego o numerze ósmym z kompanią samochodów pancernych.
Zdjęcie które zamieszczam pochodzi z forum Odkrywca. Na zdjęciu Ursusy.

81 DYWIZJON PANCERNY
Zmobilizowany 25 sierpnia 1939 roku przez 8 Batalion Pancerny w Bydgoszczy dla Pomorskiej Brygady Kawalerii, przydzielonej do Armii „Pomorze".
Dowódca: mjr Franciszek Szystowski; dowódcy szwadronów: por. Witold Czerniewski, kpt. Mieczysław Brzozowski.
Sprzęt bojowy - 13 czołgów TK-3 (w tym 3 wozy z działkiem 20 mm), 8 samochodów pancernych wz. 34.
Gdy na pozycje Pomorskiej Brygady Kawalerii wyszło 1 września silne uderzenie
wroga, czołgi dywizjonu wykonały kontratak, zadając straty zmotoryzowanej kolumnie nieprzyjaciela. Dywizjon stanowił następnie główną siłę przebojową brygady podczas jej przebijania się (3 września) z „pomorskiego korytarza", tracąc jednak wiele sprzętu. Od 5 września dywizjon patrolował na przedpolach Torunia.Jego stare wozy uległy przy tym tak znacznemu zużyciu, że dowódca Pomorskiej Brygady Kawalerii zarządził 7 września odesłanie dywizjonu na tyły. W dniu 13września przybył on do Łucka, gdzie ze sprawnych czołgów i samochodów pancernych utworzono mieszany oddział, który między innymi rozproszył 15
września pod Hrubieszowem niemiecki patrol, biorąc jeńców. Oddział ten przekroczył 18 września granicę węgierską. Część żołnierzy dywizjonu przedostała się naterytorium Rumunii, a część została wzięta do niewoli przez wojska radzieckie.
81 SAMODZIELNA KOMPANIA CZOŁGÓW ROZPOZNAWCZYCH
Zmobilizowana 25 sierpnia 1939 roku przez 8 Batalion Pancerny w Bydgoszczy, przydzielona do Armii „Pomorze".
Dowódca: kpt. Feliks Polkowski.
Sprzęt bojowy - 13 czołgów TK-3.Kompanię, która pierwotnie podlegała dowództwu 15 Dywizji Piechoty, podporządkowano 1 września Grupie Operacyjnej „Wschód". Jej czołgi w znacznym stopniu przyczyniły się (2 września) do lokalnego sukcesu koło jeziora Mełno w pobliżu Grudziądza, gdzie kompania poniosła jednak duże straty. W czasie odwrotu była podporządkowana 4 Dywizji Piechoty, a potem bezpośrednio dowództwu Armii. 16września wzięła udział w boju zgrupowania pancernego o majątek Braki. W dwa dni później straciła na podejściach do dolnej Bzury resztę sprzętu. Jej żołnierze dostali się tam do niewoli.
82 SAMODZIELNA KOMPANIA CZOŁGÓW ROZPOZNAWCZYCH
Zmobilizowana 25 sierpnia 1939 roku przez 8 Batalion Pancerny w Bydgoszczy,
przydzielona do Armii „Poznań".
Dowódca: por. Eugeniusz Włodkowski.
Sprzęt bojowy - 1 3 czołgów TK-3.
Kompania prowadziła początkowo działania rozpoznawcze i ubezpieczające na korzyść 26 Dywizji Piechoty, toteż bój o majątek Braki (16 września) był pierwszą jej większą akcją. Następnego dnia kompania została zaatakowana przez przeważające siły pancerne przeciwnika, poniosła ponownie duże straty w ludziach i sprzęcie;przestała istnieć jako oddział bojowy. W dniu 18 września w ostatnich jej pojazdach wyczerpało się paliwo i czołgiści zniszczyli swój sprzęt. Większości żołnierzy udało się potem przedostać przez Puszczę Kampinoską do stolicy.

Za książką :"POJAZDY WOJSKA POLSKIEGO wrzesień 1939"

8 Batalion Pancerny powstał na bazie 8 Dywizjonu Samochodowego. Formowanie 8 Dywizjonu Samochodowego rozpoczęto w listopadzie 1919 roku w Inowrocławiu. W roku 1921 roku przeniesiony do Bydgoszczy. Stacjonował w koszarach im Józefa Chłopickiego przy dawnej ul. Północnej w jednym kompleksie z 15 pułkiem artylerii polowej (późniejszy 15 pal). Skład dywizjonu: *Dowództwo * Kolumna ciężarowa (rozwinięta) *Kolumna szkolna (rozwinięta) *Kolumna zapasowa (skadrowana) *6 szwadron samochodów pancernych (skadrowany) *Dywizjonowy Zakład Samochodowy *Składy dywizjonowe
ODZNAKI I BARWY
1. Otok na czapce - pomarańczowy (sukienny).
2. Proporczyk: czarno-pomarańczowy
3. Spodnie wieczorowe - granatowe.
4. Lampasy - pomarańczowe.
5. Wypustka przy lampasach oficerskich - pomarańczowa.
Numerację dla Kadry 8 Dywizjonu Samochodowego ustalono: - numer porządkowy „8”cyfrą arabską i literą duża „K".
W 1935 roku sformowany został 8 Batalion Pancerny. Zalążkiem batalionu stała się kadra 8 Dywizjonu Samochodowego oraz Wydzielona Kompania Samochodów Pancernych„Bydgoszcz”. Na cmentarzu Nowofarnym została taka pamiątka po 8 Dywizjonie Samochodowym.

Na cmentarzu komunalnym przy Ludwikowie, wśród grobów jest także mogiła mjr. Tadeusza Kramera, wykonana z wykorzystaniem ogniw gąsienic TKS-ów.
w październiku 1935 r. został mianowany kwatermistrzem 8. Batalionu Pancernego (w stopniu kapitana). Wcześniej był w kadrze 8. Dywizjonu Samochodowego.

_________________
pozdrawiam znad kaszty

http://zecernia.com/html
...bo gdzie tylko dwóch się bije, tam zawsze Polak trzeci chętnie łba nadstawi

O majorze Kramerze jest też tu;

viewtopic.php?f=77&t=6284

Na zdjęciu: poczet sztandarowy 8 Batalionu (Militaria Pomorskie)

„3 września odcięte w Borach Tucholskich oddziały 27 dywizji piechoty i Grupy Operacyjnej „Czersk" próbowały przedrzeć się przez zaciskający się wokół nich pierścień. Wkrótce po północy 81 dywizjon otrzymał rozkaz wymarszu w kierunku Świecia. Ruch na zatarasowanej taborami drodze odbywał się bardzo
powoli i napotkawszy rano zator z konnych pojazdów, Szwadron czołgów skręcił prosto na południe, drogą na
Różanną. Koło wsi Polskie Łąki zaatakowany został niespodziewanie przez czołgi z 3 dywizji pancernej
i stracił jedną tankietkę .Epizod ten utrwalił się w pamięci dowódcy niemieckiego oddziału, kapitana Schneider-Kostalskiego: Batalion nasz kontynuował natarcie na Polskie Łąki. Jechałem na czele 2 kompanii. Por. Buchterkirch, który znalazł się przede mną, zameldował o pojawieniu się polskiej kawalerii. W tym momencie przez otwartą szczelinę dostrzegłem na wschód od nas, na drodze Różanna—Blednów, w odległości ok. 300 m. prostopadle do naszego kierunku jazdy, jadące z prędkością co najmniej 30 km/godz. polskie czołgi. Jak na poligonie, dałem rozkaz: „Odległość 300, czołg z prawej, ognia!" i otworzyłem sam ogień z działka. Pierwsze strzały padły za polskim czołgiem — nie doceniłem jego szybkości — za to następne trafiły pierwszy czołg, przy czym — jak mogłem potem stwierdzić — z sześciu pocisków 5 przebiło jego kadłub. Po wybuchu ukazała się nad nim chmura białego dymu. Wóz jechał jeszcze przez chwilę, aż zatrzymał się na skraju szosy. Pod koniec dnia maglem się przekonać że wypalił się całkowicie. Jeden z pocisków strzaskał kolano kierowcy. Wydostał się on jeszcze jakoś z wozu, zapalił papierosa i zmarł później z ran. Co się stało ze strzelcem — nie wiadomo” .Dalszy przebieg działań dywizjonu znamy z relacji jego dowódcy, majora Franciszka Szystowskiego:(...) plut. Wiatrowski (...) nawiązał szczęśliwie łączność z płk. A. Zakrzewskim (zastępcą dowódcy Pomorskiej Brygady Kawalerii — R.Sz.) i zameldował o tym por. Czerniejewskiemu, który przeprowadził TK z taborem rozpoznaną boczną drogą przez Świecie i dołączył do kawalerii (...).W pewnej chwili spostrzeżono daleko na szosie czołgi. Na rozkaz płk. Zakrzewskiego por. Welke na ochotnika pojechał na czołgu rozpoznać je. Ktoś krzyknął, że to samochody pancerne z Poznania. Niestety okazały się niemieckie. Bezpośredni strzał rozbił czołg por. Welke. Porucznik rzucony na własny ckm w TK łamie żebra i wgniata klatkę piersiową (...) Strz. Panc. Kaszak, kierowca czołgu, po rozbiciu czołgu przez pocisk niemiecki, pod ogniem ratuje wspólnie z por. Myrtyszewskrm i motocyklistą rannego oficera.
Szwadron traci trzy wozy bojowe.

"Początek pancernego szlaku" Rajmund Szubański

8 Batalion Pancerny w pewnej okazałości. W tle samochód pancerny Ursus, dalej widoczna kamienica na ulicy Sowińskiego.