Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Artyleryjska GW Stachelberg nie została dokończona. Projekt przewidywał wybudowanie dwunastu obiektów, z których 11 miało zostać połączonych rozległym systemem podziemnych korytarzy - tzw. poternami, o łącznej długości 3,5km. Stachelberg należał do największych budowanych twierdz czechosłowackiego systemu umocnień. Plan twierdz opracowali kapitan saperów Emil Ludvik oraz Kapitan saperów inż. Alois Stana. Głównym wsparciem siły ogniowej twierdzy Stachelberg miały być dwa obiekty artyleryjskie grupy warownej, wyposażone w trzy haubice o kalibrze 100mm oraz dwa obiekty dla wysuwalno-obrotowych wież pancernych z podwójną haubicą o kalibrze 100mm. Osłonę terenu miały stanowić dwa obiekty z wieżą obrotową wyposażoną w dwa miotacze min o kalibrze 120mm. Pozostałe obiekty miały tworzyć forty dla piechoty wyposażone w karabiny maszynowe i działa przeciwpancerne. Tylko jeden z obiektów został wybetonowany, w miejscu budowy pozostałych fortów dla piechoty znajdują się tylko ułamki fundamentów ze schodami przykrytymi żelbetową płytą.Jedynym wybetonowanym obiektem fortów jest schron T-S 73. Betonowanie przebiegało w dniach 23 - 31 sierpnia 1938 roku. Przy betonowaniu zużyto 3777 m3 masy betonowej. W wyniku układu monachijskiego nie wykonano już prac wykończeniowych - ceglane ściany działowe, nasypy, nie zostały wpuszczone i osadzone kopuły pancerne ani dzwony. Schron jest połączony z systemem komunikacji podziemnej z szybem o głębokości 35 metrów wraz ze schodami i windą amunicyjną. Obiekt po wykończeniu miał zostać uzbrojony w ckm-y oraz dwa działa P-panc. O kalibrze 47mm. Okolice obiektu miały zabezpieczać lkm-y. Po wojnie obiekt został wykorzystany na magazyny materiałów toksycznych. W 1990 r. schron przejęło pod swoją opiekę towarzystwo FORTIS, które odpady toksyczne usunęło i od 1993 r. udostępniło wnętrza obiektu T-S 73 do zwiedzania, w bunkrze znajduje się ekspozycja Muzeum Fortyfikacji Czechosłowackiej. W pobliżu obiektu, w następnym roku udostępniono do zwiedzania lekki obiekt wzór 37. Od 2001 roku zwiedzający mogą zejść do podziemia. Podczas betonowani podziemia w 1938 r. udało się od schodów prowadzących do fortu T-S 73 wybetonować korytarz o długości 150m aż do miejsca przeładunku amunicji obok głównej galerii. Zwiedzający mogą przechodzić niedokończonym podziemiem aż do miejsca niedokończonego obiektu T-S 75, tam na głębokości 54 metrów pod powierzchnią ziemi, można podziwiać monumentalne, częściowo wybudowane izby dowództwa oraz dwa składy amunicyjne.



Jeszcze tylko mała poprawka...zdjecia przedstawiają obiekt T-S 73 "Polom", a nie T-S 75, który miał być zbudowany